Rau bò khai – một loại rau rừng được coi là đặc sản của các tỉnh miền núi phía Bắc nước ta. Tuy nhiên loại rau này còn khá xa lạ và không phải ai cũng biết. Vậy rau bò khai có tác dụng gì? Hay rau bò khai làm món gì ngon? Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu chi tiết về loại rau này nhé!
Rau bò khai là rau gì?
Cây bò khai là một loại rau rừng và nó có mùi vị hơi đặc biệt đó chính là mùi khai. Do đó mà dân gian đã gọi nó bằng cái tên là rau bò khai. Bên cạnh đó, loại rau này còn được biết tới với nhiều cái tên gọi khác như: dây dương, hồng trục, dạ hiên, rau nghiến, rau ngót leo, khau hương, long châu sói…
Bò khai là một loại rau thân leo bằng tua cuốn và chiều dài của nó có thể lên tới hơn 10m. Thân bò khai thường to bằng đầu đũa, được chia ra thành các đốt và có tua mọc ra từ nách của cuống lá. Rau bò khai có lá khá giống với lá rau ngót nhưng ngọn của nó lại tròn và mập giống như ngọn su su.
Bò khai sinh trưởng một cách tự nhiên ở các khu vực như Cao Bằng, Hà Giang, Tuyên Quang, Lạng Sơn…Tuy nhiên, bò khai có nhiều nhất vẫn là ở Lạng Sơn. Chính vì vậy mà nó được coi là món ăn đặc sản của vùng đất này.
Bò khai phát triển quanh năm nhưng vào mùa xuân thì rau trổ ngọn xanh và non nhất. Đây cũng là thời điểm tốt để người dân thu hoạch. Mỗi khi vào mùa thu hoạch bò khai thì người dân đi nương làm rẫy thường sẽ tận dụng hái ít rau bò khai về để làm phong phú thêm bữa ăn.
Rau bò khai có tác dụng gì?
Rau bò khai không có độc nên có thể dùng làm các món ăn cũng như có nhiều tác dụng đối với sức khỏe con người. Theo như nghiên cứu khoa học thì rau bò khai có nhiều chất dinh dưỡng như: chất xơ, protein, vitamin C, canxi, photpho…
Trong Đông y thì rau bò khai có tính bình, vị của nó hơi đắng nên có công dụng chữa bệnh. Từ thân cho đến lá bò khai đều có thể dùng làm nguyên liệu để làm thuốc chữa nhiều bệnh khác nhau.
- Làm tan sỏi thận
Theo như kinh nghiệm dân gian thì người dân vùng núi thường lấy thân, cành lá cây bò khai còn tươi hoặc là đem phơi khô để sắc thành nước uống chữa bệnh viêm gan do siêu vi thường gặp ở trẻ em hoặc phụ nữ. Việc sử dụng nước sắc loại rau này đều đặn có thể làm tán sỏi ở những người bị sỏi thận.
- Chữa tê thấp và sốt
Thân, cành tươi rau bò khai sau khi bỏ lá và ngọn làm rau ăn thì phần cành còn lại bạn có thể đem đi băm nhỏ thành từng đoạn dài khoảng 2 – 3cm và phơi khô để dùng dần. Nó có tác dụng rất tốt trong việc chữa tê thấp và sốt.
Nếu người sử dụng là phụ nữ và trẻ nhỏ thì có thể đem cây bò khai đun sôi với nước để uống sẽ có tác dụng hạ sốt trong mùa hè hoặc có thể điều trị chứng bệnh tê thấp trong mùa lạnh.
Đối với người sử dụng là nam giới thì có thể đem ngâm rượu và dùng khi cần. Nếu như có điều kiện thu hái phần lá non và ngọn thì sẽ chế biến ngon hơn.
- Tốt cho người chán ăn, mệt mỏi
Những người chán ăn, mệt mỏi do làm việc quá sức, ăn không ngon miệng thì có thể dùng canh rau bò khai. Hoặc cũng có thể dùng thân cây rồi phơi khô sắc lấy nước uống. Bạn có thể thường xuyên nếu như không có điều kiện dùng rau tươi.
Theo như kinh nghiệm dân gian, rau bò khai dùng tốt nhất là khi còn mùi đặc trưng của nó, tức là còn tươi. Tuy nhiên đôi khi mùi của nó quá nồng sẽ khiến cho nhiều người không ăn được. Để làm giảm bớt đi mùi thì nên vò kĩ với chút muối hạt rồi rửa sạch với nước.
Ngoài các tác dụng kể trên thì rau bò khai còn chữa được các chứng như: đái vàng, đái dắt, phù thận…
Rau bò khai làm món gì ngon?
- Rau bò khai xào tỏi
Rau bò khai xào tỏi là món ăn hấp dẫn, không thể không nhắc tới khi nói đến loại rau này. Với cách chế biến rất nhanh và đơn giản, chúng ta đã có được ngay một món ăn bình dị, dân dã, mang một hương vị khó quên mà lại rất bổ dưỡng.
Rau bò khai xào tỏi thì nên lựa chọn những ngọn tươi ngon. Sau đó bạn đem vò kỹ và rửa sạch để khử bớt mùi khai.
Cách xào rau bò khai như sau: Đầu tiên bạn đổ dầu vào chảo đun nóng rồi cho tỏi được dập vào đảo đều. Tiếp đến thêm rau vào chảo và nêm gia vị cho vừa ăn là được.
- Rau bò khai xào mì tôm
Mì tôm xào cùng với lá bò khai được người dân Tây Bắc rất ưa chuộng. Nấu món này cũng không có gì phức tạp.
Mì tôm bạn chỉ cần chần qua với nước sôi. Tiếp đến bạn thêm một ít hành tím phi cho thơm rồi cho rau vào xào và nêm gia vị vừa ăn. Khi rau chín thì bạn cho mì tôm vào trộn đều là được.
Bạn cũng có thể thêm ít tôm, vài miếng thịt bò cho đậm đà hoặc không có thì món này cũng đã rất ngon rồi.
- Rau bò khai xào trứng
Nếu như bạn không muốn xào với tỏi hay mì tôm thì xào với trứng cũng là một lựa chọn lý tưởng.
Chế biến món ăn này cũng rất đơn giản. Bạn chỉ cần đập trứng vào bát, thêm một chút tiêu và nước mắm rồi đánh tan. Sau đó bạn cho rau vào xào như bình thường. Khi gần chín thì đổ trứng vào là được.
Lúc này từng ngọn rau quyện cùng với lớp trứng bám bên ngoài ăn rất lạ miệng và tốn cơm.
- Rau bò khai nấu canh
Món canh rau bò khai này sẽ mang đến cho người ăn một cảm giác lạ miệng, khó quên.
Đầu tiên bạn cần dùng tay vò rau như vò rau bí rồi sau đó rửa sạch với nước. Tiếp đến bạn nấu canh như bình thường là được. Cũng có thể kết hợp cùng với tôm, cá, thịt bằm… để tạo thành món canh vừa thanh mát vừa bổ dưỡng.
Trên đây là những chia sẻ của chúng tôi liên quan đến rau bò khai. Mặc dù là loại rau rừng ở miền núi phía Bắc nhưng nó lại rất an toàn. Nó không chỉ ăn được mà còn có thể chữa được một số bệnh. Mặc dù hương vị của nó có chút đặc biệt nhưng bạn cũng không nên bỏ qua loại rau này trong thực đơn của gia đình mình nhé.
