Trăng máu – một trong những hiện tượng thiên văn thú vị nhưng lại bị cho là điềm xấu. Vậy bạn đã hiểu hết về hiện tượng trăng máu là gì chưa? Hãy cùng với chúng tôi khám phá hiện tượng thiên nhiên này nhé!
Nội dung bài viết
Hiện tượng trăng máu là gì?
Mặt trăng máu là gì?
Trăng máu hay huyết nguyệt là hiện tượng mặt trăng chuyển dần sang màu đỏ cam cùng với các quầng xung quanh. Bình thường thì mặt trăng có ánh sáng trắng giống như mặt trời nhưng ở cường độ yếu hơn. Vì vậy, khi xảy ra hiện tượng đổi màu này khiến người ta gọi nó là trăng máu hay huyết nguyệt.
Trăng máu là một hiện tượng thiên văn bình thường nhưng do nó hiếm gặp nên thường được cường điệu hóa lên mà thôi. Đây thực chất là hiện tượng nguyệt thực toàn phần, xảy ra khi mà mặt trăng đi vào vùng bóng tối của trái đất nên bị che mất đi ánh sáng từ mặt trời. Lúc này bầu khí quyển của trái đất sẽ khúc xạ ánh sáng của mặt trời và phản chiếu chúng lên mặt trăng. Vì vậy mà nó tạo ra màu đỏ rực giống như máu của mặt trăng.
Hiện tượng nguyệt thực toàn phần hay mặt trăng máu không phải là hiện tượng quá hiếm gặp. Trung bình thì nó có thể xảy ra theo chu kỳ 2,5 năm một lần.
>>Xem thêm: Nguyệt thực là gì? Nguyệt thực xảy ra khi nào?
Siêu mặt trăng máu là gì?
Bên cạnh hiện tượng trăng máu thì còn có một hiện tượng đặc biệt hơn nữa gọi là siêu mặt trăng máu. Để có thể hiểu về hiện tượng siêu mặt trăng máu thì trước hết chúng ta cần tìm hiểu về hiện tượng siêu trăng.
Theo nghiên cứu của các nhà khoa học đã chỉ ra rằng: mặt trăng quay xung quanh trái đất theo một quỹ đạo có hình elip. Vì vậy mà mỗi tháng mặt trăng sẽ đi qua điểm gần trái đất nhất (perigee) và điểm xa trái đất nhất (apogee). Khi mà mặt trăng ở gần trái đất nhất thì chúng ta sẽ thấy nó lớn hơn bình thường nên được gọi là siêu trăng.
Siêu trăng và mặt trăng máu là hai hiện tượng riêng biệt và không phải lúc nào cũng xảy ra cùng một lúc. Tuy nhiên, khi chúng xảy ra đồng thời thì chúng ta sẽ tạo thành hiện tượng siêu mặt trăng máu.
Hiện tượng siêu mặt trăng máu này diễn ra gần nhất là vào ngày 26/05/2021. Dự tính siêu mặt trăng máu tiếp theo sẽ xảy ra vào ngày 08/10/2033.
Tại sao mặt trăng lại có màu máu?
Cũng giống như bất kỳ vật thể mờ đục nào khác trong đường đi của ánh sáng, trái đất sẽ chặn các photon từ mặt trời và tạo ra một cái bóng phía sau nó vào hệ mặt trời. Tuy nhiên, bầu khí quyển của trái đất đủ trong suốt để cho một số loại ánh sáng có thể xuyên qua. Lớp khí mỏng sẽ khúc xạ một phần ánh sáng đó. Trong khi đó các hạt lơ lửng trong khí quyển có thể tán xạ một số bước sóng nhiều hơn là các loại khác, đặc biệt là các màu “xanh lam” ngắn hơn các màu “đỏ” dài hơn.
Sự tán xạ này cũng chính là lý do khiến cho bầu trời ban ngày có màu xanh lam. Trong khi ánh sáng có thể xuyên qua phần lớn khí quyển vào lúc bình minh và hoàng hôn thì có màu cam đến đỏ. Ngoài ra thì hiện tượng khúc xạ và tán xạ cũng mô tả rằng trái đất tạo ra một cái bóng có hình giống hình nón với phần rìa màu rỉ sét phát sáng.
Mặt trăng đi qua vùng bóng tối này hiếm hoi và chỉ vài lần trong năm nhờ kích thước tương đối nhỏ và gần với trái đất. Ngoài ra thì cũng bởi vì nó quay quanh trái đất theo một độ nghiêng nhẹ. Nếu như ánh sáng mặt trời trực tiếp bị chặn hoàn toàn thì phần ánh sáng đỏ đi ra khỏi bầu khí quyển của trái đất sẽ uốn cong vừa đủ để tạo ra ánh sáng “nhuộm máu” trên mặt trăng.
Điềm báo của mặt trăng máu là gì?
Từ xa xưa thì con người đã quan tâm đến sự vận động và biến chuyển của mặt trăng, mặt trời. Khi hiện tượng trăng máu diễn ra thì người xưa cũng có rất nhiều cách lý giải khác nhau:
- Truyền thuyết trăng máu trong các nền văn hóa và tôn giáo
Mỗi nền văn hóa và tôn giáo lại có cách giải thích khác nhau về hiện tượng trăng máu. Tuy nhiên thì hầu hết chúng đều mang ý nghĩa tiêu cực:
– Người Inca cổ đại giải thích hiện tượng này là do một con báo đốm đã tấn công và ăn thịt mặt trăng. Họ cũng tin rằng con báo đốm này sau đó sẽ chuyển sự chú ý sang trái đất của chúng ta. Vì vậy mà mọi người sẽ hét lên, lắc giáo, bắt chó sủa và hú lên với hy vọng sẽ gây ra đủ tiếng ồn để xua đuổi được con báo đốm đó.
– Ở Lưỡng Hà cổ đại thì người ta tin rằng trăng máu là một sự đe dọa trực tiếp vào nhà vua. Do đó, vào ngày trước khi xảy ra hiện tượng này, họ sẽ đưa vị vua của của mình đi ẩn náu và tìm một người khác để thay thế. Sau khi hiện tượng này qua đi thì vị vua đích thực sẽ quay trở lại, còn người đóng thế thì sẽ biến mất một cách bí ẩn.
– Với người Hindu thì nguyệt thực chính là kết quả của việc quỷ Rahu uống thuốc trường sinh bất tử. Hai vị thần mặt trời và mặt trăng đã chặt đầu của Rahu nhưng do đã được uống thuốc tiên mà đầu của Rahu vẫn bất tử. Để tìm cách trả thù mà đầu của Rahu đã đuổi theo mặt trời và mặt trăng để nuốt chửng chúng.
– Ở Ấn Độ thì nhiều người tin rằng nguyệt thực chính là điềm xấu. Chính vì vậy mà thức ăn và nước uống sẽ được đậy kín vào ngày này. Ngoài ra thì họ cũng thực hiện các nghi lễ tẩy rửa. Đặc biệt, những phụ nữ mang thai được khuyên là không nên ăn cũng như làm các công việc trong gia đình ở thời gian này để tránh làm ảnh hưởng đến thai nhi.
– Theo Hồi giáo thì mặt trời và mặt trăng tượng trưng cho sự tôn kính sâu sắc đối với thánh Allah. Vì vậy trong thời gian diễn ra nguyệt thực thì những lời cầu nguyện đặc biệt sẽ được tụng niệm bao gồm cả Salat-al-khusuf (lời cầu nguyện về nguyệt thực). Không chỉ cầu xin sự tha thứ mà còn khẳng định lại sự vĩ đại của thánh Allah.
– Theo Cơ Đốc giáo thì họ gắn hiện tượng nguyệt thực với cơn thịnh nộ của Chúa. Họ thường liên kết chúng với việc Chúa Giê-su bị đóng đinh.
- Trăng máu báo hiệu ngày tận thế?
Thực ra thì thuật ngữ “mặt trăng máu” này mới trở nên phổ biến vào năm 2013 sau khi cuốn sách của Bộ trưởng Cơ đốc giáo John Hagee là “Bốn Mặt Trăng Máu” được phát hành. Trong đó thì ông truyền bá niềm tin về “ngày tận thế” với sự kiện một chuỗi 4 lần nguyệt thực toàn phần xảy ra liên tiếp trong hai năm là 2014 và 2015.
Hagee cũng lưu ý rằng cả 4 lần xảy ra hiện tượng này đều rơi vào các ngày lễ của người Do Thái. Nhưng điều này chỉ xảy ra 3 lần trước đây và mỗi lần dường như đều đánh dấu bởi những sự kiện vô cùng tồi tệ.
Mặc dù niềm tin này đã được thực tế chứng minh là sai lầm nhưng thuật ngữ mặt trăng máu này vẫn được truyền thông sử dụng thường xuyên và nó trở thành một từ đồng nghĩa với nguyệt thực toàn phần.
Một số hiện tượng thú vị khác của mặt trăng
- Trăng xanh
Trăng xanh là khái niệm được dùng để chỉ hiện tượng trăng tròn không khớp trong năm.
Thông thường thì mỗi năm sẽ có 12 lần trăng tròn, tức là hàng tháng sẽ có 1 lần trăng tròn. Tuy nhiên sau 2 hoặc 3 năm thì lại có thêm 1 lần trăng tròn nữa trong năm. Trăng xanh là từ dùng để chỉ kỳ mặt trăng dư thừa trong năm. Chính xác là khoảng 2,7 năm thì sẽ xuất hiện trăng xanh một lần.
- Trăng đen
Đây là thuật ngữ được dùng để gọi hiện tượng trăng non lần thứ 2 trong tháng. Theo như các nhà khoa học thì hiện tượng này xảy ra khi các phần được mặt trăng chiếu sáng rơi vào bóng của trái đất. Điều này làm cho mắt của chúng ta không thể quan sát được.
Mỗi một mùa trong năm sẽ có 3 kỳ trăng non. Tuy nhiên, vào mùa hè năm 2020 thì tại Bắc Bán cầu lại xuất hiện đến 4 kỳ trăng non. Trong giai đoạn này thì mặt trăng là một màu đen hoàn toàn. Đây cũng được coi là dịp thuận lợi để các nhà thiên văn học có thể quan sát các ngôi sao, chùm sao hay tìm kiếm các giải ngân hà…
- Trăng tuyết
Trăng tuyết còn có tên gọi khác là trăng tháng 2. Nguồn gốc của cái tên trăng tuyết này thì rất đơn giản, bởi trước đây tháng 2 được cho là tháng tuyết rơi nhiều nhất tại Mỹ.
Cùng lúc đó thì nguyệt thực nửa tối cũng đồng thời xảy ra và bao trùm bóng tối lên một phần của mặt trăng. Trong trường hợp trời quang mây thì trăng sẽ chuyển sang màu bạc tối trong suốt quá trình nguyệt thực.
Trên đây là những chia sẻ của chúng tôi liên quan đến hiện tượng trăng máu là gì. Hy vọng sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về các hiện tượng thiên nhiên đang diễn ra xung quanh chúng ta. Để biết thêm nhiều kiến thức bổ ích khác, hãy theo dõi các bài viết mới nhất của chúng tôi nhé!
