Chắc hẳn bạn đã từng rất nhiều lần nghe đến từ “thuật ngữ” nhưng lại không hiểu được chính xác thuật ngữ là gì? Hay đặc điểm và cách sử dụng thuật ngữ như thế nào? Để hiểu rõ hơn về khái niệm này hãy cùng với chúng tôi tìm hiểu ngay nhé!
Nội dung bài viết
Thuật ngữ là gì?
Thuật ngữ là những từ ngữ biểu thị khái niệm khoa học và công nghệ, thường được sử dụng trong các văn bản khoa học và công nghệ.
Điều đặc biệt thuật ngữ khác với từ ngữ phổ thông chính là mỗi một thuật ngữ đều chỉ sử dụng trong từng lĩnh vực với từng biểu thị một khái niệm khác nhau. Hơn nữa, thuật ngữ sẽ không có tính biểu cảm.
Ví dụ: “Số thực bao gồm tập hợp các số vô tỉ với tập hợp số hữu tỉ”. Như vậy thì “số thực” là thuật ngữ của môn Toán học.
Đặc điểm của thuật ngữ là gì?
– Thuật ngữ ít được sử dụng và chúng cũng không có tính phổ biến.
– Mỗi một thuật ngữ chỉ biểu thị cho 1 khái niệm và mỗi một khái niệm cũng chỉ diễn tả cho 1 thuật ngữ.
– Các thuật ngữ sẽ không bị thay đổi ở các ngôn ngữ khác nhau, có nghĩa là thuật ngữ mang tính quốc tế.
– Không giống như các từ khác, thuật ngữ sẽ không mang sắc thái biểu cảm.
Cách để xây dựng thuật ngữ là gì?
Mỗi một thuật ngữ đều sẽ có những quy tắc riêng để đảm bảo sự chính xác, duy nhất trong các ngành nghề liên quan đến khoa học, công nghệ đó. Thuật ngữ sẽ được xây dựng dựa trên những thuộc tính như sau:
– Tính chính xác: mỗi một thuật ngữ sẽ chỉ biểu thị cho một khái niệm duy nhất, chính vì vậy mà nó sẽ không có sự đồng âm hay nhiều nghĩa.
– Tính quốc tế: các thuật ngữ có thể sử dụng được ở bất kì đâu trên thế giới, đơn giản bởi vì thuật ngữ mang tính quốc tế.
– Tính hệ thống:
+ Nội dung: một thuật ngữ sẽ tương ứng với một khái niệm và chúng còn có quan hệ với các thuật ngữ khác.
+ Hình thức: các thuật ngữ cùng hệ thống thì sẽ có kết cấu hoàn chỉnh. Ví dụ như từ loại một nghĩa, dấu câu chuẩn…
Lưu ý:
– Mặc dù thuật ngữ mang ý nghĩa đặc biệt và tính khoa học nhưng nó vẫn nằm trong hệ thống ngôn ngữ chung. Chính vì vậy mà nó có vốn từ vựng chung và có thể chuyển hóa qua lại được với các lớp nghĩa khác.
– Thường thì thuật ngữ chỉ dùng trong các ngành đặc thù nhưng vẫn sẽ có những thuật ngữ được sử dụng rộng rãi và phổ biến. Và cũng có những từ ngữ đang được dùng trong cuộc sống hàng ngày nhưng sẽ trở thành thuật ngữ. Ví dụ:
+ Com-pu-ter hay internet là những thuật ngữ được dùng trong ngành công nghệ thông tin nhưng lại nó lại được sử dụng phổ biến trong cuộc sống hàng ngày.
+ Các từ thông thường trong ngôn ngữ hàng ngày như: nước, muối, không khí… thì nó lại được đưa vào như một thuật ngữ dùng trong ngành hóa học.
– Không phải một thuật ngữ chỉ sử dụng cho một lĩnh vực mà còn có thể dùng cho nhiều ngành khác nhau. Thậm chí là có thể mượn thuật ngữ của một ngành khác để biểu thị cho một định nghĩa mới. Ví dụ: Vi-rút là thuật ngữ được dùng trong ngành sinh học để chỉ một dạng cá thể sống gây bệnh. Ngoài ra thì nó còn được dùng trong tin học chỉ những chương trình hay mã đoạn lây nhiễm từ ổ, file…
– Thuật ngữ yêu cầu phải có tính chính xác tuyệt đối cao nên cần lưu ý khi sử dụng. Bạn phải nắm được khái niệm trong từng lĩnh vực cụ thể, tránh gây ra những nhầm lẫn, khó hiểu.
Cách sử dụng thuật ngữ đúng
– Muốn thống nhất việc dùng thuật ngữ và hiểu sao cho chính xác thì cần phải có định nghĩa hoặc giải thích thuật ngữ trong lĩnh vực khoa học công nghệ tương ứng. Bên cạnh đó cũng phải có lưu ý đến văn cảnh sử dụng sao cho thích hợp.
– Trong văn bản bên ngoài lĩnh vực, nếu như việc dùng một thuật ngữ có thể gây nhập nhằng (vì có nghĩa khác ở lĩnh vực khác) thì cần phải chú thích. Ít nhất cũng cần lưu ý bằng cách in nghiêng hoặc là đặt vào dấu ngoặc kép.
– Thuật ngữ không được biểu hiện những sắc thái xúc cảm gây ra những mâu thuẫn về giới tính, sắc tộc, tuổi tác, địa vị, tôn giáo, chính trị, giai cấp…
– Khác với từ ngữ văn chương, việc công nhận thuật ngữ cần phải có cơ quan có thẩm quyền phê duyệt và ban hành.
Như vậy bạn đã hiểu được thuật ngữ là gì rồi đúng không nào. Hy vọng bài viết này sẽ giúp bạn có thêm những kiến thức hay và bổ ích. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào khác liên quan đến khái niệm thuật ngữ thì hãy để lại bình luận bên dưới nhé!
