Các thiết bị điện từ của chúng ta như: máy tính, laptop, điện thoại, đồng hồ thông minh… đều đang sử dụng một hệ điều hành nào đó. Vậy hệ điều hành là gì? Các hệ điều hành nào được sử dụng phổ biến hiện nay. Hãy cùng với chúng tôi tìm hiểu kỹ hơn về thuật ngữ “hệ điều hành” ngay sau đây nhé!
Nội dung bài viết
Khái niệm hệ điều hành là gì?
Hệ điều hành có tên tiếng Anh là Operating System, viết tắt là OS. Đây là một phần mềm dùng để điều hành, quản lý toàn bộ tất cả thành phần, bao gồm cả phần cứng và phần mềm của một thiết bị điện tử nào đó.
Hệ điều hành trên các thiết bị điện tử có vai trò trung gian trong việc giao tiếp giữa thiết bị với người dùng.
Hệ điều hành được chia thành 2 loại chính như sau:
- Hệ điều hành dành cho máy tính
Hệ điều hành được thiết kế để sử dụng trên các thiết bị như: máy tính, laptop… Đây là hệ điều hành sử dụng GUI.
GUI cho phép chúng ta sử dụng chuột để nhấp vào mọi thứ trên màn hình hiển thị, bao gồm: các biểu tượng, nút hay menu… và nó được diễn tả bằng cách kết hợp hình ảnh với văn bản.
GUI của mỗi hệ điều hành sẽ có giao diện khác nhau. Tuy nhiên các hệ điều hành hiện nay đều được thiết kế khá dễ sử dụng và không khác nhau nhiều về nguyên tắc, đảm bảo tính tiện lợi cho người dùng.
- Hệ điều hành dành cho thiết bị di động
Hệ điều hành được thiết kế dành cho những thiết bị như: điện thoại, máy tính bảng… Nó được thiết kế với nhu cầu giải trí, liên lạc… là chính nên sẽ không được đầy đủ các tính năng giống như là hệ điều hành cho máy tính.
Nếu so sánh hệ điều hành dành cho máy tính và hệ điều hành dành cho thiết bị di động thì 2 hệ điều hành trên 2 nền tảng này cũng có sự khác nhau. Nếu như hệ điều hành trên máy tính được sinh ra để đáp ứng các nhu cầu thiên về công việc thì ngược lại hệ điều hành trên thiết bị di động lại tập trung chủ yếu vào việc giải trí, liên lạc… Tuy nhiên, hiện nay các hệ điều hành đều đang được cải tiến và hầu như có thể đáp ứng được toàn bộ các chức năng này.
>>Xem thêm: Ngôn ngữ lập trình là gì? 10 ngôn ngữ lập trình phổ biến nhất
Chức năng của hệ điều hành là gì?
Hệ điều hành hiện nay có rất nhiều chức năng khác nhau, nhưng về cơ bản thì nó có 2 chức năng chính là:
– Quản lý chia sẻ tài nguyên: một hệ thống máy tính có rất nhiều tài nguyên khác nhau như: CPU, bộ nhớ, thiết bị ngoại vi… rất giới hạn. Trong hệ thống đa nhiệm với nhiều yêu cầu cung cấp tài nguyên từ các chương trình khác nhau nên hệ điều hành cần phải phân phối một cách nhanh chóng các tài nguyên có sẵn này.
– Kiểm soát chương trình: hệ điều hành kiểm soát các chương trình đang chạy trên hệ thống để tránh xảy ra các lỗi cũng như các trường hợp sử dụng không đúng cách từ người dùng.
– Ngoài ra thì hệ điều hành còn có một số chức năng nâng cao khác như: chức năng quản lý quá trình, quản lý bộ nhớ, quản lý ổ cứng, quản lý hệ thống lưu trữ hay giúp người dùng có cách tiếp cận nhanh chóng và tiện lợi…
Các loại hệ điều hành phổ biến
Hệ điều hành trên máy tính
- Hệ điều hành Windows
Windows nằm trong danh sách hệ điều hành được nhiều người sử dụng nhất từ trước đến nay. Hệ điều hành này được phát hành đầu tiên vào năm 1980 bởi Microsoft và gần đây nhất chính là Windows 10 được ra mắt vào năm 2015.
Windows 10 và Windows 7 chính là hai bản được sử dụng nhiều nhất. Trong đó:
– Windows 7 chú trọng vào việc tích hợp các tính năng nổi bật cùng giao diện đẹp mắt. Hiện Windows 7 đã có 3 phiên bản đó là bản Ultimate, bản Professional và bản Windows 7 home. Mỗi một phiên bản đều có các tính năng khác nhau.
– Giao diện người dùng của Windows 10 được thiết kế tối ưu hóa và cũng có tính năng bảo mật được cải thiện cao hơn so với Windows 7.
Ưu điểm: Hệ điều hành Windows rất phổ biến, dễ sử dụng, tính ổn định cao và có đầy đủ các tính năng để phục vụ cho công việc cũng như giải trí.
Nhược điểm: Không phải miễn phí nên bạn cần phải mua bản quyền để có thể sử dụng.
- Hệ điều hành macOS
Trước đây macOS còn có tên gọi là OS X, được tạo ra bởi Apple và nó được cài sẵn trên tất cả các thiết bị máy tính của Apple. So với tốc độ và độ mượt mà khi sử dụng thì hệ điều hành này hơn hẳn Windows và được nhiều người dùng đánh giá cao về tính ổn định, ít lag. Tuy nhiên macOS lại khá kén thiết bị, có nhiều thiết bị không tương thích khi chạy trên phần mềm này dẫn đến có ít người dùng hơn.
Ưu điểm: Sở hữu giao diện đẹp, được cài sẵn ở những chiếc máy tính được Apple bán ra và không tốn phí.
Nhược điểm: Vì số người sử dụng macOS còn ít nên có nhiều phần mềm chưa được phát hành cho hệ điều hành này.
- Hệ điều hành Linux
Hệ điều hành Linux là một hệ điều hành mở nên bạn có thể sửa đổi hay làm bất cứ điều gì trên Linux. Tương tự với Windows và macOS, Linux chính là tập hợp nhiều phần mềm: máy chủ, ngôn ngữ lập trình, hệ thống quản trị cơ sở dữ liệu, các ứng dụng văn phòng…
Linux còn là phần mềm có tính bảo mật cao nên tránh được nhiều nguy cơ xâm hại, dính độc hay virus.
Ưu điểm: Hệ điều hành miễn phí, có tính bảo mật cao, khả năng linh hoạt tốt và hoạt động “mượt” ngay cả trên máy tính có cấu hình yếu.
Nhược điểm: Hiện vẫn còn ít ứng dụng hỗ trợ trên Linux. Bạn cần mất thời gian để làm quen với Linux nếu như trước đó bạn đã quen dùng các hệ điều hành khác.
Hệ điều hành trên điện thoại
- Hệ điều hành Android
Hệ điều hành này được phát triển bởi công ty Android Inc và được Google mua lại vào năm 2005. Android là hệ điều hành trên thiết bị di động có số người sử dụng đông đảo nhất trên thế giới, chiếm đến 87,7% thị phần vào năm 2017.
Ngoài ra, Android cũng được tùy biến đa dụng hơn trên cả tivi, máy chơi game… Các dòng điện thoại thông minh sử dụng hệ điều hành Android như: Vsmart, Samsung, LG, Nokia, Xiaomi, Oppo, Huawei…
Ưu điểm: Android là hệ điều hành mở, hầu hết các smartphone đều sử dụng nên Android sở hữu kho ứng dụng Google Play khổng lồ,. Đặc biệt, có khả năng tùy biến chỉnh sửa cao, dễ dàng đặt lại thiết bị nếu như bạn quên mật khẩu.
Nhược điểm: Độ bảo mật của Android cũng được đánh giá là khá cao nhưng sẽ không bằng nếu như so sánh với iOS.
- Hệ điều hành iOS
iOS là hệ điều hành được ra mắt vào năm 2007 và nó dành riêng cho các thiết bị thông minh của Apple như: iPhone, iPad, iPod, Macbook.
Có thể nói, iOS đã tạo ra một cuộc cách mạng lớn về công nghệ phần mềm và hiện nay số lượng thiết bị điện tử sử dụng hệ điều hành iOS chỉ đứng sau Android, nó chiếm lĩnh gần như một nửa thị trường.
Ưu điểm: Có tính bảo mật cao, khả năng tối ưu phần mềm tốt, hiệu năng ổn định mà không cần đòi hỏi nhiều về cấu hình so với hệ điều hành Android.
Nhược điểm: Chỉ sử dụng độc quyền cho điện thoại iPhone, không thể sử dụng trên các loại điện thoại khác. Ngoài ra, kho ứng dụng của nó cũng ít hơn so với Android.
Với những chia sẻ trên đây, hy vọng sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về hệ điều hành là gì cũng như một số hệ điều hành phổ biến đang được sử dụng trên các thiết bị điện tử hiện nay. Nếu như có bất kỳ thắc mắc nào khác, hãy để lại bình luận bên dưới bài viết này nhé!
