Chắc hẳn bạn đã từng nghe đến 2 từ “bản ngã” nhưng lại thực sự không biết bản ngã là gì? Hay làm cách nào để có thể vượt qua bản ngã và sống thật với bản thân mình? Trong bài viết ngày hôm nay hãy cùng với chúng tôi tìm hiểu về chủ đề này ngay sau đây nhé!
Nội dung bài viết
Bản ngã là gì?
- Theo từ điển Hán Việt thì chúng ta có thể định nghĩa bản ngã là gì như sau:
Bản = Bổn: 本
Ngã = Tôi: 我
Bản ngã: 本我 = chính tôi, tức là nói về chính bản thân mình.
Hay nói một cách dễ hiểu hơn thì “bản ngã” ở đây chính là “cái tôi” mà chúng ta vẫn thường dùng khi nói về tính cách, ý thức bản thân hay một người nào đó.
- Theo Wikipedia đã định nghĩa về “cái tôi” với nhiều hướng như sau:
– Trong triết học thì “bản ngã” hay “cái tôi” được hiểu là cái tôi ý thức hay đơn giản chính là tôi. Nó bao hàm trong đó những đặc tính để có thể phân biệt bản thân mình với những người khác.
– Trong triết lý Phật giáo thì “bản ngã” là “cái tôi” được thiết thuyết giống như một tín ngưỡng riêng biệt. Nó sẽ tồn tại mãi cùng với thời gian và không chịu tác động hay ảnh hưởng bởi bất kỳ quy luật sinh tử hay tụ tấn nào. Đối với đạo Phật, đặc biệt là trong đạo Phật truyền thống nguyên thủy thì không công nhận sự hiện diện của một “ngã” như trong tâm lý học. Cái mà chúng ta thường hiểu lầm là “bản ngã” thực chất nó lại được cấu thành từ phần thân thể là Sắc, phần tâm thức là Danh và chúng bị biến đổi không ngừng trong từng sát na – đây chính là đơn vị nhỏ nhất của thời gian.
– Trong phân tâm học thì “bản ngã” hay “cái tôi” dịch sang tiếng Anh là “ego”. Nó chính là phần mang tính cốt lõi của tính cách, nó có liên quan đến thực tại và chịu ảnh hưởng của những tác động bên ngoài xã hội. Theo nhận định của Sigmund Freud thì “cái tôi”, “nó” và “cái siêu tôi” chính là ba miền khác biệt của tâm thức.
Ngay từ khi được chào đời thì “cái tôi” trong mỗi con người chúng ta đã được hình thành sẵn và theo năm tháng lớn lên, chịu sự ảnh hưởng bởi môi trường sống và qua những tiếp xúc với thế giới bên ngoài thì “cái tôi” cũng dần được rèn dũa, học được cách ứng xử, kiềm chế sao cho kiểm soát được những ham muốn vô thức không nằm trong những quy chuẩn mà xã hội chấp nhận. Giữa những ham muốn vô thức của bản thân và những quy chuẩn nhân cách mà xã hội đã đặt ra thì “bản ngã” hay “cái tôi” đóng vai trò là trung gian hòa giải.
– Kết luận: Có thể thấy rằng rất nhiều định nghĩa để giải thích bản ngã là gì? Tuy nhiên chúng ta có thể hiểu đơn giản về bản ngã như sau: Bản ngã chính là lý tưởng, là ký ức, là niềm tin, kinh nghiệm… và quan niệm rằng bản thân chính là một cá thể độc nhất, riêng biệt và độc lập với phần còn lại của thế giới. Sẽ luôn tự chịu trách nhiệm về những việc làm và hành vi của chính bản thân mình.
Sống với bản ngã cũng chính là sống với cái tôi của bản thân mình. Mỗi người trong chúng ta luôn có xu hướng phát triển “cái tôi” đó lớn lên với mục đích khẳng định được giá trị của bản thân cũng như khẳng định chính mình. Theo những triết lý của đạo Phật thì cho rằng, một khi “bản ngã” hay “cái tôi” của bản thân mà càng lớn thì con người chúng ta sẽ càng gây ra nhiều việc sai lầm và những nghiệp chướng cho chính bản thân mình. Tuy nhiên, những triết lý này của đạo Phật lại chỉ xuất pháp từ một khía cạnh, “cái tôi” của bản thân và việc chúng ta cố gắng để hoàn thiện bản thân hơn mỗi ngày lại là hai việc hoàn toàn khác nhau và nó không có sự đồng nhất. Do đó, mỗi người chúng ta vẫn phải không ngừng cố gắng, phát triển và phát huy tối đa năng lực của bản thân để nhân loại ngày càng phát triển hơn. Bên cạnh đó, chúng ta cũng cần phải phân biệt được đâu là bản ngã, cái tôi và đâu là sự tự tin bởi khi chúng ta nhầm lẫn giữa hai khái niệm này thì vô tình cái tôi sẽ tác động rất mạnh mẽ đến sự phát triển của bản thân.
>>Xem thêm: Hạnh phúc là gì? Làm sao để được hạnh phúc
Bản ngã hoạt động theo cơ chế nào?
Sau khi tìm hiểu bản ngã là gì chúng ta cũng nên biết bản ngã hoạt động theo cơ chế nào. Bản ngã cũng có một cơ chế hoạt động riêng cho mình. Nó sẽ là một vòng tuần hoàn đi từ Kiểm soát, Xây dựng và duy trì cho đến Phản chiếu và nó sẽ tiếp tục lặp lại. Cụ thể như sau:
– Kiểm soát: Tức là bản ngã sẽ tự định nghĩa cũng như đồng hóa bản thân vào tất cả những gì mà nó cho rằng nó đang kiểm soát.
Ví dụ: Bạn đang điều hành một công ty nên bạn sẽ có suy nghĩ rằng công ty đó chính là của bạn, là một phần “cái tôi” của bạn.
– Xây dựng và duy trì: Những gì mà bản ngã kiểm soát thì nó sẽ luôn muốn bảo vệ và giữ vững sự kiểm soát đó, thậm chí nó còn muốn bành trướng hơn nữa. Bản chất thực sự của “bản ngã” hay “cái tôi” chỉ là giả tạo và hư cấu, để luôn giữ được cảm giác mình ngày càng ngày càng lớn mạnh và chân thực hơn thì bản ngã sẽ luôn muốn kiểm soát được càng nhiều thứ càng tốt. Đó cũng chính là lý do vì sao mà sự ham muốn về tiền bạc, vật chất cũng như quyền lực trong mỗi con người sẽ càng ngày càng lớn, khi đó chúng ta sẽ có cảm giác như bản thân mình kiểm soát được mọi thứ. Và đương nhiên, khi mất đi sự kiểm soát cũng đồng nghĩa với cảm giác chết chóc của bản ngã.
Ví dụ: Bạn mất đi một tài sản nào đó rất có giá trị và cũng cũng bạn rất chân quý nó thì bạn sẽ có cảm giác buồn chán và cảm thấy trống rỗng bên trong một chút.
– Phản chiếu: Cũng giống như việc bản thân bạn không thể nhìn thấy gương mặt của chính mình nếu như không có một tấm gương phản chiếu và bản ngã cũng như vậy. Nó sẽ không thể tự đánh giá hay nhìn nhận về chính bản thân nó nếu như không có sự phản chiếu. Vì vậy mà bản ngã đã tạo ra thêm nhiều bản ngã khác, những cá thể riêng lẻ khác. Qua sự phản chiếu của nhiều bản ngã khác để nó có thể tự đánh giá mình. Hay nói cách khác là dựa vào con mắt và nhận xét của người khác để bạn có thể tự nhìn thấu bản thân mình.
Ví dụ: Bạn sẽ không thể biết được ngoại hình của mình là đẹp hay xấu nếu như không có một người nào đó cho bạn nhận xét mà người đó cảm nhận. Mặc dù bản thân bạn có thể tự cảm nhận được là mình đẹp, nhưng với những người khác thì họ có thể sẽ có nhận định và đánh giá khác. Do đó bạn nên lắng nghe và học cách tiếp thu.
Đằng sau những tấm hình mà bạn selfie và đăng lên mạng xã hội thường ẩn theo những thông điệp như: “Hãy chú ý đến tôi và khen tôi đi”. “Hãy cho tôi biết rằng tôi đẹp, tôi giàu có…”. Càng nhận được nhiều sự chú ý và phản chiếu từ người khác thì bản ngã càng cảm thấy mình chân thực hơn.
Cách để vượt qua bản ngã là gì?
– Bạn hãy học cho mình cách chấp nhận sự thật cũng như cách kiềm chế bản thân và hãy thử cảm nhận những điều mà bạn sẽ nhận được. Nếu như bạn gặp phải những điều không như mong muốn thì đừng vội vàng đổ lỗi cho số phận mà hãy thử cố gắng tìm ra cho mình ít nhất một động lực để bản thân có thể dựa vào đó và phát triển mỗi ngày, vượt qua được bản ngã của chính mình.
– Hãy hướng tới thực tại và cố gắng tập trung toàn bộ sức lực, sự cố gắng của mình để thực tại trở nên tốt đẹp nhất bởi hiện tại mới chính là điều quan trọng. Bạn đừng quá tạo ra cho mình những ảo tưởng về tương lai hay luôn cố chấp nghĩ về quá khứ. Để có thể vượt qua mọi thử thách thì bạn hãy biết cách tận hưởng thực tại và luôn luôn cố gắng bằng chính sức lực của mình.
– Bạn hãy suy nghĩ rằng bản thân mình khi được sinh ra đã là khác biệt và độc nhất. Vì vậy mà bạn không cần phải so sánh bản thân mình với bất kỳ ai. Sự so sánh này sẽ không giúp bạn tốt lên mà nó chỉ khiến cho cái tôi của bạn ngày càng lớn dần hơn thôi.
Phương pháp giúp bạn tĩnh tâm và vượt qua bản ngã
- Thiền
Thiền chính là một trong những phương pháp tốt nhất giúp cho bạn tĩnh tâm. Thiền tịnh như một cánh cửa để bạn có thể đi vào nơi ẩn giấu sâu bên trong của tâm hồn mình. Trong thiền tịnh, bạn sẽ được kết nối với sự im lặng của bản thân và gạt bỏ đi những lời nói cũng như suy nghĩ của chính mình.
Thực ra thì linh hồn và bản ngã luôn muốn dành thời gian để trò chuyện với bạn. Tuy nhiên chúng ta đã quá bận rộn với công việc, với cuộc sống. Do đó, thiền tịnh sẽ là một cách để bạn cho phép tâm trí của bản thân im lặng và nhận thức được những lời thì thầm tâm sự của chính tâm hồn bạn.
- Lời cầu nguyện
Nếu như thiền tịnh là để chuyện trò với tâm hồn thì lời cầu nguyện lại là phương pháp để giao tiếp với bản ngã cao hơn của bạn. Nó hướng dẫn tinh thần của bản thân gửi những lời cảm ơn về tất cả những gì mà bạn đã nhận được trong cuộc sống đến từ vũ trụ. Hãy cầu nguyện để kết nối với tình yêu, trí tuệ cũng như sức mạnh trong bạn, bạn mong muốn nhận được sự hướng dẫn và hãy nói lời cảm ơn trước về nó.
- Viết tự do
Viết tự do cũng là một trải nghiệm khá thú vị để bạn có thể kết nối với bản ngã cao hơn. Viết tự do ở đây tức là bạn sẽ viết ra những điều vượt ra ngoài suy nghĩ của chính bản thân bạn, bạn có thể kết nối với phần “thông minh” hơn trong tâm trí của bạn – nơi mà có tất cả câu trả lời.
Bạn chỉ cần lấy ra một tờ giấy và một cây bút và viết lên trang giấy ấy dòng chữ “Bản ngã cao hơn, bạn đã sẵn sàng viết thư cho tôi chưa?”. Sau đó, bạn hãy viết ra câu trả lời hiện lên đầu tiên trong tâm trí của bạn hoặc đó cũng có thể sẽ là âm thanh bạn lắng nghe được trong đầu. Hãy để việc viết tự do này trở thành thói quen hằng ngày ngay sau khi thiền tịnh. Nó sẽ dẫn lối và bạn sẽ nhận được rất nhiều câu trả lời có thể vượt khả năng của bản thân.
Trên đây là những chia sẻ của chúng tôi liên quan đến bản ngã là gì. Có thể thấy rằng, chẳng có bất kỳ một số phận nào được vạch ra sẵn và đợi bạn bước đến cả. Số phận của bạn do chính bạn quyết định, bạn thành công hay thất bại tất cả đều dựa vào sự cố gắng của chính bạn. Hãy cố gắng vượt qua bản ngã của chính mình bằng cách tự tạo ra số phận riêng cho mình bạn nhé!
